Wat is ayurveda? Ayurveda is de oudste holistische vorm van geneeskunde. Het is ongeveer 3000 jaar geleden ontstaan in India. Ayurveda is gebaseerd op het geloof dat gezondheid en welzijn voortkomt uit de balans tussen de geest, het lichaam en gedachten. De focus in deze vorm van geneeskunde ligt op preventie van ziekte in plaats van het bestrijden ervan.
Ayurveda en orthomoleculaire geneeskunde/voeding kennen veel onvereenkomsten, hierdoor ben ik al jaren bezig me te verdiepen in ayurveda. Het is ongelofelijk interressant, hoeveel deze mensen al van het menselijk lichaam wisten zonder de wetenschappelijke kennis die wij nu hebben. Klein voorbeeldje; in ayurveda staat het “spijsverteringsvuur” centraal. Ayurveda gelooft dat koude dranken het spijsverteringsvuur als het ware blussen. In de hedendaadgse wetenschap kennen we verteringsenzymen. Deze enzymen functioneren optimaal bij 37 graden. Wanneer we een glas ijwater drinken koelt ons lichaam af. Onze spijsverteringsenzymen functioneren dan niet meer optimaal en er kunnen verteringsproblemen ontstaan. Zie je de overeenkomsten?
Ayurveda; de drie doshas
In ayurveda gezondheidsproblemen ontstaan wanneer de “doshas” uit balans zijn. De watte..? Hoor ik je misschien denken. Ayurveda kent drie doshas; Vata, Pitta en Kapha. Deze drie doshas vind je in elk menselijk lichaam en hebben ieder hun eigen verantwoordelijkheden. Ieder individu heeft een andere combinatie van de doshas, dit is wat ons allemaal uniek maakt.
Meestal is een dosha dominant. Bijvoorbeeld bij een verdeling van 70% Vata, 20% Pitta en 10% Kapha heeft deze persoon een dominate Vata dosha.
Het kan ook zijn dat je een combinatie dosha bent; 50% Vata, 40% Pitta en 10% Kapha. In dit geval heb je twee dominate doshas; een Vata-Pitta combinatie.
Als laatste kan het ook zijn dat je jouw lichaam alle drie de doshas ongeveer gelijk uitbalanceerd.
Wat betekenen deze verhoudingen van Doshas?
Aan de hand van deze verdelingen kan men binnen ayurveda veel specifieker ziekte voorkomen. Er wordt herkent dat ieder individu uniek is en dus andere behoefte heeft. Er is nooit een goed of slecht, alleen anders en uniek.
De drie doshas ayurveda
Elke dosha heeft een aantal eigenschappen waaraan je ze kunt herkennen en zo je dieet en leefstijl op kunt afstemmen. Ik zal hieronder proberen ze zo goed mogelijk uit te leggen.
Vata
Het element van een Vata is lucht of wind. Deze “wind” vind je terug in veel eigenschappen maar ook in de opbouw van het lichaam en verteringssysteem.
Vata in het kort:
- fijne bouw, smal postuur, lang of juist klein
- lange lenige benen met uitstekende gewrichten
- een Vata doet alles heel snel. Bijvoorbeeld; loopt snel
- Koude handen en voeten. Over het algemeen snel koud. Slechte bloedcirculatie.
- Gevoelig voor kou, wind en droogte
- Eetlust en spijsvertering zijn onregelmatig. Een vata kan op de raarste momenten honger krijgen of dagen lang geen eetlust hebben. Ook de stoelgang kan moeilijk zijn. Een Vata heeft de neiging tot constipatie.
- Slaapt licht, wordt snel wakker en neigt tot slapeloosheid.
- Enthousiast, levendig en fantasierijk.
- Snel opgewonden, wisselende stemmingen.
- snel van begrip maar vergeet informatie ook snel.
- Snel angstig en nerveus
- Snel vermoeid, neemt snel teveel hooi op de vork.
- Is gek op opwinding en voortdurende verandering.
- Heeft onregelmatige gewoonte
- Vatas zijn graag opzichtzelf en hebben moeite met grote groepen.
Pitta
Het element van een Pitta is vuur. Pitta eigenschappen zijn olieachtig, scherp, licht en vloeibaar. Iemand met een dominant Pitta dosha hangt een beetje tussen Vata en Kapha in. Dit zijn vaak de athleten onder ons. Ze hebben een uitstekend fysiek uithoudingsvermogen en bouwen snel spieren op.
Pitta in eht kort:
- normale, gemiddelde lichaamsbouw en een gemiddeld gewicht.
- kan een roodachtig gezicht hebben met blosjes
- Warme huid
- Snelle stofwisseling
- ogen kunnen gauw rood worden en branderig aanvoelen
- goed ontwikkelde lichaamskracht en goed uithoudingsvermogen
- Snel warm, transpireert veel
- Gek op ijs en koude dranken
- houdt van zoete, bittere en wrange voedingsmiddelen
- Is bij veel stress snel geirriteerd, boos of prikkelbaar
- afkeer tegen direct zonlicht en extreem warm weer
- ondernemend karakter, doelgericht en houdt van uitdaging
- weerstand is goed
- goed geheugen en scherp verstand
- nauwkeurige manier van spreken, overtuigend en spreekt duidelijk
- kan niet tegen het overslaan van een maaltijd; wordt ” hangry”
- is fanatiek en vastberaden, een leider
- leeft volgens de klok en heeft een hekel aan tijd verspillen.
- slaap is vaak onderbroken maar niet slecht
- is ambitieus, jaloers, fanatiek, schrander, maar ook warm, liefdevol en tevreden.
- Regelmatige en sterke vertering.
Kapha
Kapha is aarde. Een kapha is zwaar, zoet, olieachtig, stabeil, kleverig, koud, zacht en langzaam. Een kapha is vaak wat steviger gebouwd maar wel van nature sterk en stabiel. Dit zijn over het algemeen hele fijne, stabiele en liefdevolle mensen.
Kapha in het kort:
- Een kapha is wat voller gebouwd
- Grote lichamelijke kracht en een groot uithoudingsvermogen
- neigt snel naar overgewicht
- heeft een zachte, soepele en dikke huid
- Grote, mooie en aantrekkelijke ogen
- Transpireert matig tot veel
- Constante eetlust, maar geen dwingende zoals bij een Pitta – eerder een milde trek. Redelijk trage strofwisseling.
- Passende voeding is scherp, bitter en wrang.
- Een kapha komt langzaam op gang, maar is sterk en goed in activiteiten. Een kapha beweegt zich rustig, maar statig en gracieus, heeft een zeer constante energy.
- Is vriendelijk, attend en loyaal. Maar kan ook verlegen en onderdanig zijn.
- Is vaak gelukkig en raakt niet snel uit balans
- Hecht aan familie, vrienden, cultuur en religie. Is niet graag van huis.
- Houdt van wind en zon
- Goede weerstand
- Diepe slaap, wordt moeilijk wakker
- heeft tijd nodig om over dingen na te denken
- Zoekt troost in voedsel\
- romantisch en sentimenteel
- houd van water, zwemmen en zomer.
De uitleg hierboven zijn zeer algemeen en je zult zien dat je in iedere dosha wel wat herkent. Zoals ik eerder al aangaf ieder heeft een andere verdeling en neemt ook andere elementen van een dosha over. De doshas vormen vooral een richtlijn voor ziekte preventie.
Er zijn veel test op het internet te vinden waar je kunt testen welke dosha verhouding jij hebt. Persoonlijk vond ik deze het fijnst.
Ziekte preventie volgens ayurveda.
Zoals ik eerder al zei gelooft ayurveda dat een disbalans in de dosha leidt tot ziekte. Zo heeft iedere dosha eigen leefstijl en dieet adviezen om jouw dominante dosha of doshas in balans te houden. Voorbeeld; een vata is droog, onrustig en koud. Een dieet betaant uit verwarende, vochtinbrengende en rustgevende voeding is voor een Vata erg belangrijk. Daarnaast is rust, regelmaat en ritme belangrijk in het dagelijks leven van een Vata om in balans te blijven.
Zo heeft iedere dosha zijn eigen elementen om in balans te blijven. Ayurveda kan best ingewikkeld zijn zeker in ons dagelijks drukke leven. 3000 jaar geleden was alles een beetje anders wat het dagelijks leven betreft. Daarom is het belangrijk om elementen uit ayurveda toe te passen die jou echt helpen maar ook in jouw dagelijks leven passen.
Ayurveda is ook een onderdeel van de behandelingen in mijn coachingprogramma. Wil je hulp bij het ontdekken van jouw lichaamstype en hoe je daarmee omgaat? Stuur dan gerust een mailtje naar info@beterdooreten.nl.
Ik hoop dat ik jullie zo een beetje heb uitgelegd wat ayurveda is. Er is natuurlijk nog veel meer om over te praten als het om ayurveda gaat, maar dat bewaar ik voor een ander blog.
Liefs,
Jolijn